آشنائی با کشور يمن

نام كشور: جمهوري يمن

پايتخت: صنعا

مساحت: 427968 كيلو متر مربع

جمعيت: نزديك به 24 ميليون نفر

دين و مذهب: مسلمان شافعي مذهب و زيديه مذهب

زبان و خط رسمي: زبان و خط رسمي كشور عربي است.

به دنبال توافق حاصله در دسامبر 1989، براي وحدت بين دو يمن، در تاريخ 22 ماه مه 1990 جمهوري عربي يمن (شمالي) و جمهوري دموكراتيك خلق يمن (جنوبي) با يكديگر متحد و نام «جمهوري يمن» را براي خود برگزيدند.

موقعيت جغرافيايي

امروزه يمن ، از مناطق جنوب غربي عربستان سعودي و مناطق كوهستاني، نوار ساحلي درياي سرخ، مناطق تحت الحماية جنوب عربستان ، جزاير «كاماران»در نزديكي مرز غربي «پريم»در چند كيلومتري غرب و در منتهي اليه جنوب درياي سرخ، جزيرة «سوكوترا»در منتهي اليه شرقي درياي سرخ و در خليج عدن و جزاير «كورياموريا»در نزديكي سواحل عمان تشكيل شده است. اين كشور از شمال به عربستان سعودي و از مشرق به عمان، از جنوب به خليج عدن و از مغرب به درياي سرخ محدود است.

يمن يكي از حاصل‌خيزترين مناطق شبه جزيره عربي به شمار رفته و به علّت دارا بودن موقعيّت خاصّ جغرافيايي و بنادر و جزاير مهم، در طول تاريخ مورد طمع استعمارگران بوده و صفحات تاريخ اين كشور را حوادث گوناگون پر كرده است. اين كشور از لحاظ استراتژيكي داراي اهميّت ويژه‌اي است، زيرا يمن جنوبي در بخش شمال غربي و شامل شرقي «باب المندب» قرار گرفته و اين تنگه بين درياي سرخ و اقيانوس هند واقع شده و نزديك‌ترين آبراه بين شرق و غرب مي‌باشد. اين كشور يكي از نقاط حساس استراتژيكي مورد نظر شرق و غرب است. يمن با تسلط بر تنگة «باب‌المندب» قادر به كنترل درياي سرخ بوده و حتّي مي‌تواند آنجا را با دارا بودن جزيرة مهم و استراتژيكي «بريم» ببندد. اين جزيره، تنگه «باب‌المندب» را به 2 بخش آبراه شرقي به نام «باب‌الاسكندر» و آبراه غربي به نام «ميون» تقسيم كرده است.

وجود بعضي جزاير با ويژگي‌هاي استراتژيكي بر اهميّت آنها مي‌افزايد. علاوه بر جزيرة «بريم»، جزيرة «زقر» كه در فاصلة 29 كيلومتري يمن قرار دارد و بلندترين نقطة آن 652 متر از سطح دريا ارتفاع دارد، امكان كنترل و مراقبت فعاليت‌هاي دريايي آن نقطه را ميسر مي‌سازد. جزيرة «كمران» نيز از اهميّت استراتژيكي برخوردار مي‌باشد. جزيرة «جبل‌الطير» به خاطر اشراف بر آبراه منطقه داراي اهميّت ويژه‌اي است. جزاير ديگري نيز هستند كه داراي اهميّت استراتژيكي مي‌باشند. به طور كلّي با توجّه به موقعيت تاكتيكي و استراتژيكي اين جزاير مي‌توان از آنها براي مقاصد نظامي و جهت كنترل كشتيراني در درياي سرخ استفاده نمود.

اقوام و نژادها

مردم يمن از اقوام سامي و عرب قحطاني هستند كه عرب قحطاني مادر و ريشه عربيت است كه عرب‌ها را بدان منسوب مي‌دارند. مردمي كه در بخش شمالي (يمن شمالي) زندگي مي‌كنند عرب هستند ولي در بخش جنوبي از سال‌ها قبل اقليّت‌هاي ديگري از كشورهاي هندوستان،‌ پاكستان، سومالي،‌ اريتره و اتيوپي به آنجا مهاجرت نموده‌اند. در حال حاضر گروه‌هاي نژادي بدين ترتيب است:

1. عرب 86 درصد،

2. هندي 3 درصد،

3. سوماليايي 1 درصد،

4. ديگران 10 درصد.

اقتصادي

اين كشور با دارا بودن سواحل طولاني در درياي سرخ و درياي عرب براي صيد ماهي سرمايه عظيمي را در اختيار دارد . علاوه بر اين ، يمن داراي منابعي است كه تاكنون به علّت فقر مالي شديد و جنگ‌هاي طولاني با استعمارگران و سپس جنگ‌هاي ممتد داخلي ، فرصت استفاده و بهره‌برداري از آنها را نيافته و نياز به سرمايه‌گذاري دارد.

كشف نفت نيز در مرزهاي مشترك يمن و عربستان سعودي موجب درگيري‌هايي بين دو كشور شده است .

فرهنگي

يمن سرشار از آثار باستاني و ميراث فرهنگي است كه به بعضي از آنها در قرآن مجيد نيز اشاره شده است و در سال‌هاي اخير، كاوشگران مشغول بيرون آوردن اين آثار از زير خاك مي‌باشند. همچنين وجود كتابخانه‌هايي مملو از كتاب‌هاي با ارزش خطي، بر اهميّت فرهنگي اين كشور مي‌افزايد.

اسلام

دين رسمي مردم يمن اسلام است و ساير اديان كه درصد آنها بسيار اندك است از آزادي كافي برخوردار هستند. اكثريت جمعيّت اين كشور را مسلمانان تشكيل مي‌دهند. مسلمانان زيديّه اكثريت جمعيت را در اين كشور دارا مي‌باشد كه بيشتر در نواحي كوهستاني در يمن شمالي سكونت دارند و مسلمانان شافعي مذهب نيز حدود بيست و پنج درصد از جمعيّت اين كشور را تشكيل مي‌دهند. اكثريت مردم جنوب اين مذهب را دارند و در منطقة ساحلي «تهامه» زندگي مي‌كنند.

يمني‌ها از انصار مي باشند و يكي از افتخارات آنها اين است كه خود را تنها كشوري مي‌دانند كه بدون جنگ و خونريزي و با رسيدن حضرت علي(ع) به عنوان فرستادة ويژة پيامبر اكرم(ص) به اسلام گرويدند.

۵ میلیون نفر از جمعیت یمن از سادات هستند که روی‌هم‌رفته از ۲۰۰ خانواده‌اند. ۹۰٪ آن‌ها سادات حسنی و ۱۰٪ از سادات حسینی هستند. بیشتر سادات یمن از فرزندان «یحیی الامام الهادی بن الحسین بن القاسم الرسی» از نوادگان حسن بن علی هستند که برادرش هم در یمن بود. «یحیی» در سال ۲۶۰ ه.ق. در زمان حکومت عباسی از مدینه به یمن رفت.

حال و هواي ماه مبارك رمضان در يمن

مساجد یمن در ماه مبارک رمضان همچون دیگر کشورهای عربی مملو از جمعیت می شود و روزه داران برای عبادت و نماز به مساجد می روند، برخی مسلمانان مناطق یمن برای شنیدن خبر رویت ماه پیش از نماز مغرب به مسجد می روند و با حلول ماه مبارک رمضان از بلندگوهای مساجد صدای «الله اکبر» پخش می شود و به دعا و شکرگذاری می پردازند و به خانواده های خود اطلاع می دهند.

نمازگزاران یمنی سعی می کنند تا نمازهای یومیه خود را در مساجد اقامه کنند و به قرائت قرآن کریم می پردازند.

کودکان با حلول ماه مبارک رمضان خوشحال می شوند و پدران برای این ماه آذوقه تهیه می کنند و مادران غذاها و شیرینی های محلی می پزند.

در مساجد نیز به روزه داران افطاری داده می شود و مردم روزه خود را با خرما، آب و قهوه باز می کنند و نماز مغرب را در مسجد می خوانند و بعد برای خوردن غذا به منزل می روند.

اکثر خانواده های یمنی غذاهای خود را روی زمین و بر سر سفره میل می کنند.

در ظهرهای ماه مبارک رمضان بازارها خالی است و و ساعات کاری ادارات از 10 صبح تا سه بعد از ظهر است.

دو هزار داماد يمني در مراسم ازدواج همزمان دو هزار زوج

سياست مذهبي حكومت يمن

قبل از وحدت دو يمن در 22 مه 1990 يمن جنوبي يگانه كشور اسلامي بود كه خود را رسماً ماركسيست مي‌ناميد ولي در اجتماعات كشورهاي مسلمان مانند كنفرانس اسلامي شركت می‌کرد. پس از وحدت در سراسر يمن که مذهب رسمي، اسلام اعلام شد، مردم از آزادي مذهب نيز برخوردار هستند.

اوضاع اجتماعي، فرهنگي و آموزشي

دانشگاه جديد صنعا

اجتماعات اكثر مردم يمن را قبايل تشكيل مي‌دهند.

تعدادي از پيروان فرقة اسماعيليه در يمن هستند كه از شاخة بهره ـ مستعلويه هستند و در منطقة كوه حراز نزديك صنعا و منطقة وادي ظهر و منطقة نجران زندگي مي‌كنند. در زمان خلافت مأمون، خليفة عباسي در يمن شورشي رخ داد و وي يكي از سرداران خود به نام محمّدبن عبدالله بن زيد را براي سركوبي اين شورش به يمن اعزام كرد. اين شخص سلسلة زيديه را در يمن تأسيس نمود. اوّلين امام زيدي‌هاي يمن امام الهادي يحيي بن حسين بود و بعد از او نيز 66 امام به حكومت رسيدند كه آخرين آنها «البدر» بود و زيدي‌ها جمعاً 1100 سال در اين كشور حكومت كردند.

جمهوري يمن را مي توان به شرح ذيل به پنج منطقه تقسيم كرد

1- مناطق كوهستانی كه شمال و شمال غربی و قسمتی از جنوب یمن را پوشانده و تقریباً دو پنجم خاك كشور یمن شمالی سابق را كوهستان تشكیل می‌دهد.

كوه هاي شمالي يمن

2- منطقة جلگه‌ای: در شرق و شمال ارتفاعات كوهستانی و به موازات آنها قرار دارد، امّا بیشتر به سمت صحرای "ربع‌الخالی" امتداد پیدا كرده و سپس به تدریج كاهش پیدا می‌كند. منطقة جلگه‌ای شامل نقاط "صعده"، استان "الجوف"، استان "شبوه"، استان حضرموت و استان "المهره" می‌باشد

حضر موت

3- منطقة ساحلی: بخش‌های ساحلی مشرف به دریای سرخ، خلیج عدن و دریای عرب را شامل می‌شود، این مناطق به یكدیگر متصل شده و یك نوار ساحلی را تشكیل می‌دهند كه از مرزهای عمان به سمت جنوب غربی باب‌المندب ادامه یافته است و از این منطقه به سمت شمال و مرزهای عربستان سعودی ادامه پیدا می‌كند.

4- منطقة ربع‌الخالی: از مناطق صحرایی یمن است. در طول تاریخ، این صحرا دارای اسامی متعددی مانند صحرای بزرگ یمن، صحرای احقاف بوده است.

باديه يمن

5-جزایر یمن: كه بیشتر در دریای سرخ پراكنده‌اند.

شهرهاي مهم جمهوري يمن

یمن دارای شهرهای تاریخی و مهمّ زیادی است كه اهمّ آنها عبارتند از:

1- صنعا:

شهر صنعا مركز استانی به همین نام و یكی از قدیمی‌ترین پایتخت‌های دنیا است. این شهر مركز سیاست و تجارت جمهوری یمن است. صنعا در میان اخباریون شهر "سام" و در اشعار "ازال" نامیده می‌شود. مركز آن صنعای قدیمی است كه دارای آثاری از معماری‌های اصیل و اماكن تاریخی می‌باشد.

موزه ملي صنعا

این شهر نه تنها پایتخت دولت متحد، بلكه به معنی گوهری است كه در ازای سال‌ها مبارزه و دادن هزاران شهید و معلول، نصیب مردم یمن شده است. مردم این شهر در جنگ‌های داخلی 1968 بین سلطنت‌طلبان و جمهوری‌خواهان كه به مدّت 70 روز محاصره بودند، مقاومت و استقامت سختی از خود نشان دادند.

نمائي از صنعاء

2-مأرب:

مأرب مشهورترین شهر یمن باستانی است كه در شرق صنعا واقع شده و پایتخت قدیمی حكومت‌های "سبا" و ملكة سبا "بلقیس" بود كه دربارة این سرزمین در قرآن كریم آیات متعددی وجود دارد.

شهر باستاني مأرب

3-صعده:

این شهر مركز استان صعده و یكی از مراكز اصلی است كه نقش مهم و عمده‌ای را در دوران اسلامی ایفا نموده، این شهر همچنین برای حجاج و تجّار عازم مكّه به منزلة توقف‌گاه بوده است. شهر قدیمی این منطقه كه با دیواری احاطه شده، مركز حكومت امام الهادی (اوّلین امام زیدی‌های یمن) بود و مسجدی نیز به همین نام در این شهر وجود دارد كه در شمال صنعا قرار گرفته و دارای ساختمان‌هایی است كه دیوارهای آن از سال‌های بسیار دور از گِل ساخته شده و هنوز هم پابرجاست.

4- شبوه:

یكی دیگر از شهرهای یمن است.

5- ذمار:

این شهر به علّت معماری خاصّ خود و مدارس اسلامی مشهور است. نام این شهر از نام یكی از پادشاهان سبا، یعنی ذمر علی گرفته شده است. مدرسة اسلامی معروف "الشمسیه" در این شهر قرار دارد.

6-الحوطه:

این شهر مركز استان لاحج می‌باشد و یكی از مناطق توریستی یمن است و دارای باغ‌های معروفی به نام الحسینی است كه شهرت زیادی دارند.

7-عدن:

عدن مركز استان عدن است و مركز اقتصادی و تجاری یمن محسوب می‌شود. عدن یك شهر باستانی است. این شهر مركز استراتژیك یمن محسوب می‌شد و اكنون مهم‌ترین گذرگاه طبیعی دریای عرب و اقیانوس هند و گذرگاه مهمی برای دریای سرخ است.

ساحل عدن

روابط جمهوري اسلامي ایران و یمن:

در دهه ۱۹۶۰ میلادی شاه مخلوع از جنگجویان یمنی علیه گروه های مارکسیستی حمایت می کرد.  تا پیش از انقلاب اسلامي ،  دو یمن شمالی و جنوبی در سیاست خارجی ایران جایگاه معینی نداشتند. پس از سال ۱۳۵۷ و آغاز جنگ ایران و عراق، یمن شمالی به رهبری علی عبدالله صالح، در کنار کشورهای حوزه خلیج فارس و یمن جنوبی به رهبری علی ناصر محمد در کنار ایران قرار گرفتند. روابط ایران با یمن جنوبی توسعه کافی ا داشت در حالی که روابط با یمن شمالی تحت تأثیر موضع گیری‌های شورای همکاری خلیج فارس قرار داشت.

پس از جنگ ایران و عراق، روابط دو کشور تعریف مشخصی نداشت. با اتحاد دو یمن در سال ۱۹۹۰ میلادی دوره جدیدی از روابط ایران و یمن شروع شد و کم‌کم رو به بهبود گذاشت. تعداد زیادی موافقتنامه در زمینه‌های گوناگون بین دو کشور به امضاء رسید. علی عبدالله صالح در سال ۲۰۰۰ به تهران سفر نمود و در سال ۲۰۰۳  آقای خاتمی رئیس جمهور وقت ایران به صنعاء سفر کرد.

حدود ۴۰ درصد جمعیت از این کشور را مسلمانان زیدی تشکیل می‌دهند که دومین جمعیت بزرگ در یمن به حساب می‌آیند.

تهاجم به یمن

در ۲۵ مارس ۲۰۱۵ میلادی برابر ۶ فروردین ۱۳۹۴ حمله هوایی ائتلافی از کشورهای منطقه به رهبری عربستان سعودی با نام عملیات طوفان قاطعیت و از ۲ اردیبهشت با نام عملیات احیای امید آغاز شد که هزاران کشته غیرنظامی اعم از کودک و زن و سالخورده و غیرنظامی در بر داشته است و همچنان  ادامه دارد.

در اين مدت از سوی انصارلله يمن نيز  بارها به پايگاههاي نظامي عربستان حمله موشكي انجام گرفت که لطمات زيادي وارد گردیده است  .